Hz. İsa’nın Yahudi̇lere Yöneli̇k Tebli̇ği̇ ( Matta İnci̇li̇’ndeki̇ Dağ Vaazı Çerçevesi̇nde)
Hz İsa kendi döneminde ‘‘Yahudiye’’ olarak adlandırılan bölgenin Yahudilerine gönderilmiş bir peygamberdir. Dolayısıyla tebliğinin mahiyeti söz konusu toplumun sahip olduğu davranış tutum ve dünya görüşlerine bağlı bir içerik arz etmesi gerekir. Hal böyle olunca Hz İsa’nın tebliğ konularının keşfedilmesi kendi döneminin Yahudi toplumunun doğru anlaşılmasına bağlıdır. (Olgun, H. 2015). Bu cihette bakılacak olunursa Hz. İsa’nın bu dönemdeki tebliğinin içeriği için bakılacak kaynaklardan en önemlisi Matta İncilidir. Çünkü Matta İncili içerisinde bulunan Dağ Vaazı bölümü Hz. İsa’nın o dönem ki tebliği hakkında bizlere çokça bilgi sunmaktadır.
Hz. İsa döneminde Yahudilere bakılacak olunursa ortak bir yaşam sürdürüldüğü söylenemez. Kendilerini Yahudiliğin en önemli temsilcisi ve din bilginleri olarak gören ferisiler, diğer bir yanda münzevi bir yaşam süren esseniler ki Hz. İsa bazı tutumlarından dolayı bu gruba yakın görülmüştür, yine ferisilerin bir kolu olarak görülen yazıcılar grubu vardır. Ferisiler hem bu dönem Yahudiliğindeki merkezi konumları ve kendilerini dinin en önemli temsilcisi olarak görüp katı kuralcılık ve ruhsuz gösterişli dindarlıkları ile Hz. İsa’nın ağır eleştirilerine uğramışlardır. Hz. İsa ferisilerin tahrif ettiği dini yapıyı yeniden canlandırma metodu üzerine bir tebliğ yolu izlemiştir. Bu tebliğ bir nevi ferisi ve yazıcıların mağdur ettiği çoğunluğu çiftçi ve fakir kesimden oluşan Celileliler üzerinden başlayıp hızlı bir şekilde yayılmıştır. Hz. İsa Celilelileri çobansız koyunlar olarak nitelemiştir.
Çobansız koyunlar başlığı iki. İsa ben yalnız İsrail halkının kaybolmuş koyunlarına gönderildim ( Matta 15 iki. 24)
İncilin bu kısmında da görüldüğü gibi Hz. İsa tebliğ metodunda çobansız koyunlar diyerek bir nevi yeniden o koyunların başına geçecek çoban rolünde olmaktadır.
- DAĞ VAAZI
Hz. İsa’nın Dağ Vaazı Matta tarafından Matta İncili 5-7 bölümlerinde kaydedilmiştir. (Olgun, H. 2015). Hz. İsa’nın Dağ Vaazının asıl muhatapları merkezden uzak yaşayan ve ferisilerin ve yazıcıların hakir gördüğü düşük topluluklardır. Hz. İsa bu topluluklara adaletli ve gerçek dini bilgiyi aşılayarak bir nevi umut ışığı olmuştur.
Dağ Vaazını niteleyen ve irad edildiği mekanı ifade eden ‘‘dağ’’ kavramının Yahudi geleneğindeki dini sembolizm açısından önemli metaforik anlamları vardır. Bu kavram Hz. Musa’yı ve On Emir hükümlerinin verildiği Sina Dağı’nı , ilahi kürsüyü ya da rabbin tezahür ettiği kutsal alanı sembolize etmektedir. (Olgun, H. 2015).
Hz. İsa bu vaazlarda bir nevi ezilmiş olan halka tebliğ ederken kullandığı dilin etkileyiciliği göze çarpmaktadır.
- İSA’NIN TEBLİĞ METODU VE METAFORLARI
Hz. İsa tebliğinde dini hakiki manada yaşamayan sadece işine geldiği şekilde yaşayan, kendi otoritesi için kuralları esneten ferisilere karşı ağır eleştiriler üzerinden yürütmüştür. Hz. İsa ferisileri Hz. Musa’nın kürsüsünü kendi çıkarları için kullanmakla itham etmiştir.Bundan sonra İsa halka ve öğrencilerine şöyle seslendi: ‘din bilginleri ve ferisiler, musa’nın kürsüsünde otururlar. Bu nedenle size söylediklerinin tümünü yapın ama yaptıklarını yapmayın. Çünkü söyledikleri şeyleri kendileri yapmazlar.(Matta 23: 1-4). Aynı zamanda ferisileri kör kılavuzluk etmekle suçlamıştır.Bırakın onları ; onlar körlerin kör kılavuzlarıdır. Eğer kör köre kılavuzluk ederse, ikisi de çukuradüşer.(matta 15:14). Hz. İsa’nın ferisilere getirdiği en büyük eleştirilerden biri de iki yüzlülük eleştirisidir. Vay halinize ey din bilginleri ve ferisiler, ikiyüzlüler! Tek bir kişiyi dininize döndirmek için denizleri, kıtaları, dolaşırsınız. Dininize döeni de kendinizden iki kat cehennemlik yaparsınız.(matta 23:15) Hz. İsa ferisilerin kuralları kendilerinin uygulamadığını tebliğinde anlatmış ve Ferisilerin hor gördüğü ve Hz. İsa’ nın tebliğinin asıl muhatabı olan halka Hz. İsa’nın temellendirdiği bazı kavramlar şunlardır:
Tuz ve Işık , Gerçek Mutluluk, Kutsal Yasa , Öfke ve Cinayet , Zina ve Boşanma, Samimi İbadet
SONUÇ
Hz. İsa’nın Yahudilere yönelik tebliği araştırılırken kaynak olarak en önemli kaynak Matta İncili olmuştur. Matta İncili içerdiği Dağ Vaazı bölümünde Hz. İsa’dan bahsettiği bölümde Kur’an-ı Kerim’in ayetleri ile birbirini destekler bir vaziyettedir. Matta İncilindeki Dağ Vaazı bölümünde Hz. İsa‘nın Yahudilere yönelik tebliğine bakıldığında Hz. İsa’nın tebliğini Ferisilere yönelik eleştiriler üzerinden sürdürdüğü görülmektedir. Ayrıca Hz. İsa tebliğinde yıkmaya değil daha önce tahrif edilen dini canlandırmaya geldiğini de belirtmiştir. Bu bağlamda ferisilerin hor gördüğü diğer bir Yahudi grup olan Celileliler üzerinden tebliğini yapmaya başlamıştır. Gitgide Hz. İsa’nın tebliği yayılmış ve geniş coğrafyalara uzanmıştır. Bu çalışma Hz. İsa ‘nın Matta İncilindeki Dağ Vaazı çerçevesinde Yahudilere yönelik tebliğini kısaca açıklamaktadır.
KAYNAKÇA
Olgun, Hakan, Tuz ve Işık, İnsan Yayınları, İstanbul, 2016
